Püf Noktası | Odaklanmak

İnsan, sayısız yetenekle donanmış ve bir o kadar da karmaşık bir varlıktır. Doğumumuzdan ölümümüze değin sayısız şeyi öğrenmeye ve bunları deneyimlemeye çalışırız. Yaşamda kalma ve neslimizi devam ettirebilme adına öğrenmenin önemi oldukça büyüktür. Bir şeyleri deneyimleyebilmek ve etkili bir şekilde öğrenmek için en önemli hususlardan biri de odaklanmaktır. Odaklanma yeteneğimiz sayesinde birçok durumu deneyimleme ve bilgi edinebilme imkanı buluruz. Ancak son yıllarda özellikle teknoloji alanında yaşanan hızlı gelişmelerden ötürü dikkatimizi önemli ölçüde etkileyebilecek durumlar ortaya çıkmıştır. Odaklanma kelimesinin eş anlamlarından biri olan “konsantrasyon”un TDK (TDK 2020) tanımına baktığımızda bu sözcüğün dikkat toplaşımı olarak tanımlandığını görürüz. Bir şeye odaklanabilmek/konsatre olabilmek için ilk adımı dikkati toplayabilmektir. Dikkat ilk önemli adım olduğu için öğrenme süreçlerinde de en önemli rolü oynayan faktörlerden biridir.

Çevremizde birçok nesneyi görmemize rağmen bunlardan yalnızca dikkatimizi çekenleri algılırız. Yalnızca belirli olay ve objelere odaklanmamıza neden olan birçok unsur bulunmaktadır. Nesnelerin ve olayların özellikleri, renkleri, biçimleri; deneyimlerimiz, görme süremiz ve niyetimiz gibi birçok unsur dikkat süreçlerinde önemli bir rol oynar.

Odaklanmanın Formülü

Peki insanlar için bir şeye odaklanmanın formülü var mıdır? Evet, odaklanmanın formülleri olabilir. Ancak bu formüller her kişiye göre değişiklik gösterebilir. Hepimizin farklı zeka türlerine ve dolayısıyla farklı öğrenme metodlarına sahip olduğu düşünülürse odaklanmanın formülünü kendimiz keşfetmeliyiz. Genel olarak odaklanmayı kolaylaştıran faktörlerden bahsedecek olursak bunları; doğru mekan seçimi, dış uyaranları engellemek / azaltmak, odaklanma egzersizleri yapmak ve genetik faktörlerden dolayı oluşan odaklanma problemleri için uzmanlardan yardım almak şeklinde sıralayabiliriz.

Çevremde ve kendimde gözlemlediğim odaklanma süreçlerine örnek verecek olursam, özellikle ders çalışma ve proje üretme anlamında mekan seçiminin odaklanma üzerinde oldukça önemli bir etkisi olduğunu söyleyebilirim. Örneğin; ders çalışmak için kütüphaneye gittiğimizde mekanın ders çalışma/okuma eylemine uygun tasarlandığını ve bu durumun odaklanma eylemi üzerinde olumlu bir etki gösterdiğini görebiliriz. Üstelik sosyal bir varlık olduğumuzdan dolayı çevremizde ders çalışan insanların varlığı bizi ders çalışma eylemine yönlendirecektir.

Odaklanma eylemi sadece bir şeyi öğrenebilmemize, bir işi tamamlayabilmemize yardımcı olmaz, aynı zamanda kaliteli ve mutlu bir yaşam oluşturmamıza yardımcı olur. Bir türlü dikkatimizi veremediğimiz için başarısız olduğumuz alanları ve kaybettiğimiz zamanı göz önünde bulundurursak odaklanma mefhumu son derece önemli bir durumdur. Bu anlamda odaklanma / dikkat eksikliği konusunda yaşamımızı etkileyecek derecede zorluk çektiğimiz zamanlarda, bu alanda uzman kişilerden destek almamız faydalı olacaktır.

Yıldız TOKMAK

Kaynakça

TDK. (2020). Konsantrasyon. Temmuz 27, 2020 tarihinde Türk Dil Kurumu: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı