Jean-Paul Belmondo

9 Nisan 1933 Neuilly-sur-Seine’de doğan ve bugün (06.09.21) itibariyle aramızdan ayrılan, Fransız aktör, film yapımcısı ve tiyatro yönetmeni: Jean-Paul Belmondo

Bugün beni derinden sarsan iki haber oldu. Çok değerli bir yakınımızı kaybettiğimiz haberinden sonra sanat camiasının Jean-Paul Belmondo’yu kaybettiği haberini aldım. Yaşatmaya dayalı bir sistemde yaşarken ölümün son iki senede iyice ucuzladığını görmek insanı derinden sarsıyor. Ölüm konusundaki acizliğimiz ve ölümün gerçekliği her fırsatta bir tokat gibi çarpıyor.

Tabii ateş düştüğü yeri yakıyor. Ateşin düştüğü Fransa’dan, Jean-Paul Belmondo’nun bir insan ömrüne neleri sığdırdığını anlatmaya çalışacağım.

Çocukluk ve Gençliği

Heykeltraş bir baba ve ressam bir annenin çocuğu olarak sanatın içine doğan Jean, gençliğini Paris’in 14.bölgesinde geçirdi. Derslerle arası iyi olmadığı görülen sanatçı, bu sırada spora âşık oldu ve boksa olan yeteneğini keşfetti. Amatör ve profesyonel maçlara çıktı.

15 yaşına geldiğinde okulu bıraktı ve tiyatro dersleri almaya başladı. Bu sırada tek hayâli oyuncu olmak hâline geldi.

1951’e geldiğimizde Paris konservatuarında konuk izleyici olarak ücretsiz derslere katıldı. Zaten 1952’de mülakatı geçip Paris konservatuarında öğrenci oldu. 4 yıl eğitim aldığı okulda öğretmenleri onda gelecek görmediklerini söyledi. O dönem kendi gibi acemi Jean Rochefort, Jean-Pierre Marielle ve Bruno Creme ile arkadaşlık kurdu. Bütün zor şartları aşarak tiyatro oyunlarında görev aldı: Médée (1953), Le malade imaginaire (1954), Fantasio (1955), Oscar (1958).
1958’de Marc Allegret’nin filmi “Sois Belle” et “Tais-toi”da ufak bir rol aldı. Bundan birkaç ay sonra savaş için Cezayir’e gitmek zorunda kaldı. Dönüşünde Claude Chabrol’un “A Double Tour” filminde ilk büyük rolünü aldı. Sıradan olmasının cazibesine kapılan Jean-Luc Godard, 1960’ta Breathless’ın başrolünü ona emanet etti. Film büyük bir başarı yakaladı ve aktörü halka tanıttı.

Başarılar

Bu şekilde keşfedilen genç prömiyer, 1960’lardaki yeni dalganın favori oyuncusu oldu. Une femme est une femme (1961) ve Pierrot le fou (1965) filmlerini çekmek için tekrardan Godard’la çalışan aktör, yönetmen Jean-Pierre Melville için 1961’de Léon Morin’de rahip rolünü üstlendi. 1964’te Philippe de Broca’nın L’Homme de Rio adlı filmi 5 milyon bilet satarak büyük bir gişe başarısı elde etti. Oyuncu, dur durak bilmeden ve yılda altıya kadar filmde oynuyordu. “Un singe en hiver”, “L’aîné des Ferchaux”, “Paris brûle-t-il?” gibi filmlerinde çok büyük başarılar elde etti.
Popüler actör 70’leri ve 80’leri domine ediyordu. Dublörleri bile kendi oynuyordu. 70’lerin başında menajerinin zorlamasıyla kendi prodüksiyon şirketini kurdu ve Cerito films ortaya çıktı. Jean-Paul aynı ritimle çalışmaya devam eder ve her çıkardığı film aynı izleyiciye ulaşmaktadır: La Scoumoune (1972), Le magnifique (1973), Peur sur la ville (1975), Le professionnel (1981), L’as des as (1982)

Tiyatroya Dönüş

80’lerin ortasında polis filmlerinde oynamayı bıraktı ve tekrardan tiyatroya döndü. 1989’da hayatında ilk defa César film ödüllerinde en iyi erkek oyuncu ödülüne “Itinéraire d’un enfant gâté” ile layık görüldü fakat bu ödülü kabul etmedi. Kabul etmemesinin sebebi ise babasının heykeltraş olan ve ödüllere adı verilen César ile husumeti.
80’lerin sonunda Robert Hossein ile Cyrano de Bergerac oyununu yorumlamak için Paris’te tekrardan buluştular. Jean-Paul’u büyük bir dünya turnesine sürekleyen bu macerada Japonya’ya kadar gitti. Sonrasında prodüksiyon şirketini satıp Paris’teki Variétés tiyatrosunu satın aldı. Sahnelere çıkan Jean-Paul sinemada da roller almaya devam etti. (L’inconnu dans la maison, Les Misérables, Une chance sur deux)

2001 yılına geldiğimizde ünlü aktör Korsika’da kalırken felç geçirdi. Bunun sonucunda 8 sene boyunca beyazperdeden uzak kaldı. 2009’da Francis Huster’ın “Un homme et son chien” filminin setlerine geri döner. 2011’de Jean-Paul Belmondo, Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye alır. 2015 yılında oğlu Paul Belmondo, kariyeri hakkında “Belmondo par Belmondo” adlı bir belgesel çekti. Şubat 2017’de, 42. Cesar töreni, gecenin adandığı aktöre saygılarını sunar.

6 Eylül 2021’de Jean-Paul Belmondo’nun avukatı, oyuncunun 88 yaşında ölümünü duyurdu.
Tiyatro-sinema ve popüler kültürle-sanat arasında hep git gel yaşayan Jean-Paul Belmando 80 den fazla filmle ve sayısız tiyatro oyunuyla tarihe iz bırakmıştır.

Oyuncuyu anmak için Institut Français, kendi sinema salonlarında Ekim ayında “l’Homme de Rio” ve “Pierrot le fou” filmlerini gösterecek.

Tarık Aslanhan