Vathek | William Beckford

“…öbür dünyada cennete ulaşmak için bu dünyada cehennemi yaşaması gerektiğine inanmazdı.”

Vathek sy. 14, William Beckford

Vathek, İngiliz yazar William Beckford tarafından 1782 yılında Fransızca olarak yazılmış ve 1786 yılında İngilizce’ye çevrilerek yayımlanmış bir gotik romandır. Vathek batılı gözüyle yazılmış bir Arap hikâyesidir diyebiliriz.

Romanın ana karakteri olan 9. Abbasi halifesi Vathek küçük yaşlarda tahta çıkmıştır. Vathek görkemli ama bir o kadar da kibirli ve açgözlü bir karakterdir. Gücün nasıl kötüye kullanılabileceği, açgözlülüğün ve aşırı merakın ne tür felaketlere yol açabileceği romanda ustalıkla işlenmiştir. Bazı insanlar geldikleri konumlardan ötürü adeta güç zehirlenmesi yaşamakta ve daha fazlasını elde etmek adına her türlü faaliyete baş koymaktadır.

Vathek’in kaderi şehre gelen garip bir tüccardan aldığı gizemli kılıçlar sonrası değişir. Bu kılıçların üzerindeki büyülü harfleri okumak için elinden geleni yapan Vathek kendini çıkılmaz bir işin içinde bulur. Bir süre ortadan kaybolan tüccar, Vathek’in yalvarmaları sonrasında tekrar ortaya çıkar. Tüccar Vathek’ten acımasızca fedakârlıklar istemeye koyulur. Vathek ise istediğini elde etmek uğruna tüm bu acımasız istekleri yerine getirmeye başlar ve halkının gözünde bir zalime dönüşür. Genç halife elindekiyle yetinmeyip adeta kâinata sahip olma arzusuyla tutuşmuş ve kendine vaat edilen olağanüstü yeteneklere kavuşmak için her türlü ahlaksız ve vicdansızca faaliyeti yapacak duruma gelmiştir. Daha fazlasını elde etmek adına adeta hipnoz olan Vathek ne tür acımasızlıklar yaptığının ve felaketlere yol açtığının bile farkına varamamıştır.

Vathek kolayca okuyabileceğiniz bir dile ve sürükleyici bir üsluba sahip. Yaşanan olayların neticesinde okuyucuda oluşan merak duygusu kitabı okunabilir kılan özelliklerden biri. Dönemin Arap kültürünün izlerine sahip olan bu gotik roman dünya edebiyatının güzel örneklerinden biridir.

“Vay haline, bilmemesi gerekeni bilmek isteyenin…”

Aç gözlülüğü ve kibri yüzünden adeta şeytanla işbirliği yapan Vathek’in sonu acı bitiyor. Tıpkı olanla yetinmeyip türlü oyunla istediklerini elde etmeye çalışan insanlar gibi. William Beckford’un adeta bir yaşam dersi olan bu romanı okunduktan sonra bize yaşam muhasebesi yapmayı sağlıyor.

Yıldız TOKMAK