İhmal ve istismar birbirinden farklı görünse de aralarında çok yakın bir ilişki bulunmaktadır. İhmalde pasif zarar verme, istismarda ise aktif zarar verme söz konusudur.
Geçmiş dönemlerde yetişen çocukların genel olarak sorunları ihmal edilme ve duygusal ihtiyaçlarının yeterince karşılanmaması ile ilgilidir. Bu çocuklar büyüyüp kendi ailelerini kurduklarında ve çocuk sahibi olduklarında ise geçmiş dönemlerde ihmal edilen ve yeterince karşılanmayan ihtiyaçlarını çocuklarında aşırı bir şekilde karşılamaya çalışmaktadırlar. Genel olarak aşırı korumacı, sahiplenici, yöneten ve yönlendiren, çocuğun yaşamına çok fazla müdahil olan, çocuğun her ihtiyacını bizzat karşılayan bir ebeveyn profili çizmektedirler. İşte burada “İstismar” kavramı devreye girmektedir. Ebeveyn, bilinçdışında yoksunluğunu yaşadığı eksikliklerini egosal yönlendirme ile çocuğunda gidermeye çalıştığında çocuğun yaşamını istismar etmeye başlamakta ve çocuğuna kendini gerçekleştirme fırsatı vermemektedir. Çocuğunun elinden yaşamı deneyimleme ve keşfetme fırsatını gasp etmektedir. Bu ebeveynler genel olarak çocuklarına kendilerinin hiç sahip olmadığı değerlilik duygusunu yaşattıklarını düşünürler; lâkin aynı zamanda çocuklarına yaşattıkları yetersizlik duygusunun farkında değildirler. Bu çocuklar her şeye kolaylıkla sahip oldukları için bir şeyin hayalini kuramamakta, bir şeye sahip olabilmek için mücadeleden yoksun bırakılmaktadır.
Her zaman ev ortamında prens ve prenses olduklarını düşünen bu çocuklar gerçek yaşam ile karşılaştıklarında çok hassas ve kırılgan olmaktadırlar. Problemleri çözme yeteneğinden yoksun, savunmasız bir şekilde ne yapacaklarını bilememektedirler. Neticesinde ise iş hayatında, özel yaşamlarında ve toplumsal ilişkilerde çeşitli zorluklar yaşamaktadırlar. İşte tam olarak bu anlattığım durumlar çocukluğunda ihmale uğramış ebeveynlerin kendi çocuklarını farkında olmadan duygusal, ruhsal, psikolojik ve bedensel olarak istismarına birer örnektir. Bu istismarcı ebeveynlerin elinde yetişen çocukların çeşitli bedensel ve ruhsal problemler yaşama ihtimali artmaktadır. Günümüz çocuklarında çeşitli ruhsal ve davranışsal problemlerin geçmiş dönemlerdeki çocuklara göre artış göstermesi de bu durumu desteklemektedir.
İhmal ve istismar kısır bir döngüdür. İhmal edilen çocuk, başkalarını istismar ederken, istismara uğramış çocuk ise başkalarını aynı şekilde ihmal ve istismar edebilmektedir. Bu kısır döngünün kırılması büyük önem arz etmektedir. Bu konuda ruh sağlığı uzmanları tarafından kamuoyu oluşturulmaya çalışılması değerli olacaktır.
Psikolog Mehmet ÇAĞ
Instagram: @psikologbirbaba
Mail: [email protected]
