Boşanma her çocuk için ciddi bir travmadır. Kimisinde bu travmanın etkisi hemen ortaya çıkarken kimisinde ise bir süre sonra etkileri ortaya çıkmaktadır.
Bu süreç bir deprem gibi düşünülmelidir. Ciddi yaşanılan deprem sonrasında bazı evler yıkılırken, bazı evler ise ciddi, orta ve hafif ölçüde değişen değişik hasarlar almaktadır. Aynı şekilde her boşanma da çocukta çeşitli şekillerde psikolojik yaralanmalara sebebiyet vermektedir. Bu sürecin en hafif hasarla atlatılması üzerine ailelerin takip edebilecekleri bir yol haritasına ihtiyaçları bulunmaktadır. Bu sebeple kaleme aldığım yazımın bu ihtiyacı karşılayacağını düşünüyorum.
Bu harita şöyledir:
- Öncelikle bu haber çocuklara anne ve baba tarafından birlikte verilmelidir.
- ‘‘Biz boşandık’’ kelimesi ile ifade edilmelidir.
- Boşanmak, bundan sonra anne ve babanın ayrı evlerde yaşaması olarak aktarılmalıdır.
- Boşanmak anlaşamayan iki sıra arkadaşının artık ayrı sıralarda oturması gibidir. Nasıl ki, ayrı sıralarda otursalar da sınıf içi faaliyetlerde bir arada bulunurlarsa, ebeveynler de ayrı evlerde yaşasalarda çocuklarının ihtiyacı olduğu her zaman bu şekilde bir araya gelebileceklerini aktarmalıdırlar.
- Çocuk için her iki evde özel bir odasının ve eşyalarının olması çok değerlidir.
- Bu süreçte anı defterlerinin oluşturulması ve çocuğun ebeveynleri ile geçirdiği mutlu anların fotoğraflanarak bu deftere yapıştırılması, ebeveyni aracılığıyla duygularının bu resmin altına yazılması önemlidir.
- Çocuğun bu süreçte sürekli olarak ilgisi dağılsın diye gezdirilmemesine özen gösterilmelidir.
- Çocuğun duygu ve düşüncelerini paylaşabilmesine imkan verilmelidir.
- Çocuğa karşı şefkatli ama kararlı bir ebeveyn olunması onun kendini güvende hissetmesine yardımcı olacaktır.
- Çocuğa bu süreçte sürekli olarak hediyelerin alınmaması iyi olacaktır. Acılarını maddi bir şeyler alarak kapatma gibi sağlıksız duygusal doyuma varma öğretilmemelidir.
- Annenin baba ve ailesi, babanın anne ve ailesi hakkında olumsuz konuşmaması gerekir.
- Çocuğun hayatının düzene girebilmesi adına bir düzenin oluşturulması gerekir.
- Çocuğun kendine ait zaman geçirebilmesine imkan verilmelidir.
- Çocuğa mizacına ve yaşına uygun sorumlulukların verilmesi çocuğun kendisini yeterli hissetmesi adına iyi olacaktır.
- Çocuğa ebeveyninin duygularını ifade etmesi, ona şefkatli dokunuşlarda bulunması önemlidir.
- Çocuğun isteklerinin sürekli yerine getirilmemesi gerekir.
- Ebeveynlerin de boşanmadan etkilenmesi durumunda bir uzman desteği alması önemlidir.
Çocukların önleyici bir terapi hizmeti almasında yarar vardır.
Ebeveynler çocuklarını bu süreçte iyi gözlemlemelidir. Eğer çocukta hiç boşanma üzerine konuşma yoksa, davranışsal, fiziksel ve duygusal sorunlar baş gösteriyorsa, gece kabuslar ile uyanmalar varsa, sosyal izolasyon yaşıyorsa, yaşıtları ile ilişkisi bozuluyorsa mutlaka bir uzman desteği alınmasında yarar vardır. Öyle ki bazen bu sorunlar gözlenmese dahi çocukların önleyici bir terapi hizmeti almasında yarar vardır. Bu durumun sebebi boşanma bir travmadır ve genellikle çocuklar için aniden gelişir. Bu durum kırlarda güneşli bir havada şemsiyesiz yürürken aniden sağanak yağmurun başlaması gibidir. Bu yağmurda ıslanan kişilerin kimisi hemen hasta olabilirken kimileri ise bir süre sonra hasta olabilmektedir. Hasta olanlar ilaç içip tedavi olurken, diğer ıslanan ve üşüyen kişiler ise hasta olmayı önlemek adına nane limon gibi bitkisel tıbbi önlemler almaktadır. Bu sebepten hasta olunması, beklenmesi yerine çocuğun etkilendiği değerlendiriliyorsa ebeveynler tarafından önleyici bir terapi desteğinin alınmasında da yarar vardır.
Psikolog Mehmet ÇAĞ
